Logistyka procesów produkcji
Logistyka w
procesach produkcyjnych obejmuje zarządzanie przepływem strumieni materiałowych
w procesie produkcyjnym i dotyczy projektowania kanałów przepływu w procesie
wytwórczym, transportu wewnętrznego oraz zapasów produkcji w toku.
Zarządzanie
przepływem materiałów będzie różnić się w poszczególnych przedsiębiorstwach a
przebieg tego przepływu będzie zależeć od tego jak przedsiębiorstwo jest
zorganizowane i zarządzane oraz od profilu jego produkcji. Z
punktu widzenia logistycznego należy
uwzględnić w zarządzaniu podejście systemowe, a więc zacząć od fazy
projektowania , poprzez fazy organizacji
i realizacji procesów produkcji dojść do
dystrybucji.
Typ
produkcji związany jest z jej skalą oraz
stopniem specjalizacji komórek produkcyjnych
i musi być rozpatrywany łącznie. Istnieją trzy typy produkcji: masowa ,
seryjna i jednostkowa.
Forma organizacji produkcji w cyklu
produkcyjnym zależy od technologii .
W związku z
tym wyróżnia się metodę potokową, w gniazdach produkcyjnych i fazową. Z cyklem
produkcyjnym wiąże się cykl zaopatrzeniowy. Zależności między typem produkcji a
elastycznością planowania w przedsiębiorstwach produkcyjnych wskazują, że im
bardziej masowa produkcja , tym bardziej realne jest stosowanie rozwiązań
logistycznych w zakresie planów zaopatrzenia. Przy produkcji jednostkowej
elastyczność musi być duża, dlatego szansę na wdrożenie zarządzania
logistycznego maleją. Produkcja seryjna umożliwia stosowanie logistycznych
rozwiązań , choć technologia może w znacznym stopniu wpłynąć na formy i
organizację zaopatrzenia. Z punktu widzenia procesów logistycznych produkcji i stopnia złożoności nimi sterowania możemy wyróżnić procesy
produkcyjne:
·
aparaturowe, zwane też procesami różnicującymi
asortyment produktów w którym z niewielkiej liczby surowców w kolejnych
stadiach produkcji wytwarzane są liczne wyroby w asortymencie w dostosowanym do
popytu odbiorców,
·
obróbczo – montażowe, określane mianem scalających
asortyment produkcji w którym z wielu materiałów wytwarza się ograniczony rodzajowo zestaw produktów
finalnych.[1]
Podobnie jak w procesach logistycznych innych faz
działalności przedsiębiorstwa, w logistyce produkcji występują procesy rzeczowe
obejmujące transport wewnętrzny surowców, materiałów, półfabrykatów, czynności
manipulacyjne oraz obsługę zapasów w toku produkcji, a także informacyjne do
których należą planowanie, sterowanie i regulowanie
materialnych przepływów produkcji.
Do
najbardziej znanych i najczęściej stosowanych w praktyce nowoczesnych systemów
planowania i sterowania produkcją można zaliczyć:
·
system planowania zapotrzebowania materiałowego MRP, który
został omówiony wcześniej
·
system planowania i optymalizacji procesu i potencjału
produkcyjnego OPT (Optimized Production Technology) – który jest alternatywną
koncepcją dla ilościowego operacyjnego planowania sfer odpowiedzialności
logistycznej, punktem wyjścia w tym systemie jest określenie „wąskich gardeł”
ograniczających przepustowość całego systemu.[2]
Do systemów operacyjnych sterowania zalicza się:
·
system sterowania produkcją KANBAN, który zorientowany jest na realizację
niskich zapasów i krótkiego czasu
przebiegu, przy równoczesnym przestrzeganiu
terminowości realizacji zadań, jest to zdecentralizowany proces
sterowania produkcji powtarzalnej przebiegający na podstawie reguł
samosterujących,
·
system
Just in Time
co oznacza w języku polskim „dokładnie na czas”, który jest rozwinięciem
systemy KANBAN i obejmuje szerszy zakres niż przepływ produkcji uwzględniając
ekonomiczno – rynkowe kryteria tzn. bez strat czasowych i materiałowych
unikając marnotrawstwa w zakresie czynnika ludzkiego i energii, dostosowując
się równocześnie do życzeń klientów
odnośnie ceny i jakości , serwisu dostaw,
·
system sterowania BOA (Belastungcorientierte
Auftragsfreigabe) zorientowany na optymalne obciążenie i wykorzystanie
stanowiska realizacji zleceń , którego założeniem jest próba osiągnięcia
odciążenia produkcji przez redukcję
średniego czasu jej przebiegu i przez redukcję zapasów,
·
system sterowania
(Fortschrittzahlen – System – FZ – System) oparty na rozwoju relacji
„ilość – czas” rzeczywistego i
planowanego zapotrzebowania oraz skali produkcji, rozwinięty na potrzeby
produkcji seryjnej, którego istotną zaletą jest możliwość jednoczesnej analizy
oraz porównanie stanu osiągniętego i zaplanowanego.
Sterowanie coraz bardziej skomplikowanymi procesami
produkcyjnymi, których wykorzystuje się zaawansowane technologicznie maszyny i
urządzenia, automatyzację i robotyzację wielu procesów przy coraz większych
wymaganiach rynku, wymusza stosowanie rozwiązań informatycznych. Powszechna
informatyzacja łańcucha dostaw nie ominęła także samego procesu wytwórczego.
Właściwie to przedsiębiorstwa produkcyjne jako pierwsze zaczęły stosować
zintegrowane systemy informatyczne, które wykorzystywane są do wspomagania
wielu funkcji. Najistotniejsze z nich to:
·
wspomagane komputerowo projektowanie realizowane przez
systemy komputerowe – CAD,
·
wspomagane komputerowo planowanie produkcji – systemy
CAP,
·
wspomagane komputerowo obliczenia inżynierskie i
symulacyjne – systemy CAE, rozumiane często jako połączenie funkcji CAD i CAP,
·
wspomagane komputerowo wytwarzanie – systemy CAM,
które zajmują się sterowaniem zautomatyzowanych linii produkcyjnych , w tym
elastycznych systemów produkcyjnych,
·
wspomagana komputerowo kontrola realizacji wymogów
jakościowych – CAQ,
·
wspomagane komputerowo administracja i prace biurowe –
systemy CAA oraz CAO ,
·
planowanie i sterowanie produkcją – systemy PPC,
których działanie opiera się na opisanym systemie MRP lub Just in Time
·
śledzenie przebiegu produkcji – systemy PAC,
·
zintegrowany komputerowo system zarządzania produkcją
– CIM , który łączy zautomatyzowane linie produkcyjne z funkcjami planowania,
projektowania, zaopatrzenia i zbytu w
jeden spójny system informatyczny, umożliwia optymalizowanie produkcji i wzrost
elastyczności działania przedsiębiorstwa. [3]
Oprócz wymienionego systemu CIM dostępne są systemy realizujące wszystkie podstawowe funkcje zarządzania logistycznego takie jak :
SYSTEM R/3, TETA, MRP, MFG/PRO.
Zatem podejście logistyczne,
którego wyrazem jest idea zintegrowanej komputerowo produkcji, pozwala na
obniżenie kosztów także w ramach procesu wytwarzania, w którym jak dawniej
sądzono, że nie ma rezerw kosztowych. Również podniesienie poziomu jakości
produkcji ma istotne implikacje logistyczne z punktu widzenia obsługi rynku.[4]
Warszawa
1999
[3] Pod redakcją Golembskiej
E., „Kompendium wiedzy o logistyce” PWN, Warszawa – Poznań 1999 rolety podtynkowe https://www.wolny.org.pl/Rolety-lodz/Rolety-zewnetrzne-podtynkowe.html
[4] Pod redakcją Golembskiej
E., „Kompendium wiedzy o logistyce” PWN, Warszawa – Poznań 1999